آزمایشگاه آسیب شناسی و سیتوپاتولوژی ولی عصر آبیک

     این مرکز مفتخر است در راستای خدمت رسانی هرچه بیشتر به مردم عزیز شهرستان آبیک و حومه، با تجهیز و راه اندازی بخش آسیب شناسی به عنوان تنها آزمایشگاه پاتولوژی و سیتولوژی در سطح شهرستان آبیک فعالیت نموده و بیماران و مراجعین را از ارسال نمونه های بافتی مانند توده ها و تومورهای خارج شده در طی عمل جراحی، نمونه های سیتولوژی (مثل پاپ اسمیر، FNA و ..... ) برای تشخیص بیماریها و بویژه سرطانها به شهرستانهای مجاور بی نیاز نموده است.

 خدمات ارائه شده در بخش آسیب شناسی

 خدمات ارائه شده در این آزمایشگاه بطور خلاصه به شرح زیر می باشد :

1. انجام کلیه کارهای تشخیصی به ویژه تشخیص سرطانهای برروی بافتها و نمونه های ارسالی از تمامی بیمارستانها، اتاق عملها،   آزمایشگاههای همکار و شهرستانها.

 رنگ آمیزی پایانیکولائو (پاپ اسمیر): تست پاپ اسمیر ارسالی از مراجعین و آزمایشگاههای همکار که جهت تشخیص     زودرس سرطان دهانه رحم و نیز بررسی وجود التهاب و عفونت ( از جمله عفونت های قارچی ) صورت می گیرد.

 سیتوپاتولوژی: انجام کلیه آزمایشات سیتوپاتولوژی (سلول شناسی)

 انجام اتوپسی کامل ( نمونه برداری از بافت مرده): در صورت درخواست پزشک معالج و والدین به منظور تشخیص علت فوت.

 کارهای تشخیصی شامل پذیرش، بلوک کردن، برش زدن، رنگ آمیزی هماتوکسیلین، ئوزین
(H&E) و رنگ آمیزی اختصاصی ( PAS، رتیکولن، تری کروم، ذیل نلسون، فونتانا و ... )

6 تهیه اسمیرهای سیتولوژی و رنگ آمیزی آنها از مایعات ارسالی ( مایع پلور، آسیت، نخاع و... ) نمونه گیری FNA از بیماران توسط متخصصین پاتولوژی انجام می پذیرید.

7.  انجام رنگ آمیزی و کارهای لازم جهت تشخیص آسپیراسیون و بیوپسی مغز استخوان ( برای تشخیص انواع سرطانهای خون و ... )

 انجام مشاوره روی نمونه های ارسال از آزمایشگاه های دیگر شامل تهیه لام و بلوک و تشخیص

 همکاری با طرحهای تحقییقاتی پزشکان محترم

10.    تهیه آمارهای بیماران بصورت روزانه، ماهیانه و گزارش موارد بدخیم در هر ماه

11.    دسترسی به اطلاعات بیماران و جوابها و لام و بلوک بیماران ( کتب صحافی شده جوابها ، دفاتر، فابل لام و بلوک)

12.    Liquid Based Cytology-LBC: در این سیستم به جای آنکه از اسمیر سلولی بر روی اسلاید استفاده شود، سلولها داخل یک محیط مایع حاوی محلول فیکساتیو جمع آوری می شود. با این کار تمامی نمونه جمع آوری شده (تقریباً 100% سلولهای جمع آوری شده) با وسیله نمونه گیری مورد بررسی قرار می گیرد.اما در اسمیرهای معمولی، اکثر نمونه گرفته شده (حدود 80 % ) همراه با وسیله نمونه گیری دور انداخته می شود.

  پاتولوژی چیست ؟

 معادل پاتولوژی در فارسی، آسیب شناسی است و به مطالعه و شناسایی اختلافات عملی و تغییرات ساختاری بافتها می پردازد. بطور کلی آسیب شناسی عبارت از مطالعه بیماریهاست و به عنوان شاخه ای از علم پزشکی به بررسی علل پیدایش بیماریها و عوارض ناشی از آنها می پردازد.

بدیهی است در هنگام بروز یک بیماری، تغییراتی در بافتهای مختلف بدن  ایجاد می شود که در واقع مطالعه همین تغییرات مبنا و اساس پاتولوژی را تشکیل می دهد. لذا پاتولوژی علمی است که راجع به تغییرات مختلف بدن در هنگام بیماری بحث و گفتگو می نماید. به چگونگی این تغییرات پاتوژنز (Patho genesis ) می گویند که به دو گروه تشریحی و بالینی تقسیم می شود.

پاتولوژی 4 جنبه مهم از یک بیماری را بررسی می کند که عبارت است از :

1.        اتیوبوژی ( علت شناسی )                            

2.        پاتوژنز ( مکانسیم ایجاد )

3.        مورفولوژی ( ریخت شناسی )                                   

4.         اهمیت بالینی

رشته های پاتولوژی

 1.              پاتولوژی بالینی ( Clinical )

پاتولوژی بالینی علایم بیماری را در خون، ادرار، مایع نخاعی، خلط، ترشحات واژن و .... در بخش های مختلف میکروب   شناسی، بیوشیمی، سرم شناسی، خون شناسی و ... بررسی می نماید.

2.              پاتولوژی تشریحی ( Anatomical ) :

عبارت است ا ز مطالعه تغییرات ساختمانی اعم از میکروسکوپی و ماکروسکوپی و ضایعات وارده به سلولهای بدن که شامل :

·                اتوپسی ( نمونه برداری از بافت مرده )

·                سیتوپاتولوژی ( سلول شناسی ) برای بررسی سیتولووژی نمونه های بیماران را به طرق زیر می توان به دست آورد :

الف) Exfoliative Cytology ( برداشتن سلولهای ریخته شده ):

در این روش نمونه های سلولی ریزش یافته بررسی شده و از هیچ ابزاری برای بدست آوردن نمونه استفاده نمی شود. مثل اسمیر واژن ( پاپ اسمیر )، خلط، ادرار، دهان و مایعات بدن.

ب) Abrative Cytology : عبارت است از بررسی سیتولوژی سلولهای برداشت شده با کمک تماس، کشیدن و یا خراشیدن . که برای این منظور از ابزار خاصی استفاده می شود. مثل اسمیر سرویکس ( دهانه رحم )

پ) Washing or Lavage Technique: عبارت است از روش برداشت نمونه از بیمار توسط شستشو با مایع . مثل تزریق مایع به داخل ریه ها و برداشت نمونه یا تزریق مایع به داخل حناق (شکم) یا مثانه و تهیه نمونه .

ت) Aspirating Cytology: عبارت است از تهیه نمونه با استفاده از سوزن باریک و میکدن توسط سرنگ.

ه) Intraopertive Cytology: عبارت است از بررسی نمونه های سیتولوژی حاصل از جمع آوری حین عمل جراحی.

3 . بیوپسی ( نمونه برداری از بافت زنده ).

بیوپسی عبارت از برداشتن مقدار کمی از بافت فرد زنده، به منظور بررسی در زیر میکروسکوپ. سایر آزمایشات نیز می تواند به تشخیص سرطان کمک کند ولی فقط در بیوپسی تشخیص قطعی سرطان داده می شود. نمونه برداشته شده از طریق بیوپسی توسط پاتولوژیست تفسیر می گردد. ( پاتولوژیست شخصی است که در تفسیر تست های آزمایشگاه و ارزیابی سلولها، بافتها و ارگانها به منظور تشخیص بیماری ها مهارت دارد ) . نوع بیوپسی براساس تکنیک و اندازه سوزنی که برای جمع آوری نمونه بافت استفاده می شود، تعیین می گردد.

a)  Fine needle aspiration biopsy ( نمونه برداری با سوزن ظریف ): در این روش از یک سوزن ظریف برای   برداشتن نمونه کوچک از سلولها استفاده می شود. مثلاٌ جهت بررسی توده های توپر و کیستیک در اعضای بدن.

b)  A core needle biopsy ( نمونه برداری با سوزن ضخیم ): در این روش برای برداشتن نمونه بزرگتر بافت، از سوزن بزرگتر استفاده می شود. ترجیحاٌ از این روش بیوپسی، پس از نتایج حاصل از معاینه فیزیکی و تصویربرداری استفاده شده وبا کمک وکیوم چندین وکیوم چندین بافت بزرگ اصلی برداشته می شود. مثل نمونه برداری از مغز استخوان، کبد، کلیه.

c)   Surgical biopsy ( بیوپسی جراحی ): در این روش قسمت بافت بیشتری برداشته می شود. این بیوپسی به دو صورت Incisional ( برداشتن یک بخش از توده ) و Excisional ( برداشتن کل توده ) انجام می گردد. از آنجا که بعد از تشخیص سرطان، قطعاٌ عمل جراحی انجام می شود بنابراین بطور معمول از این روش برای تعیین سرطان استفاده نمی گردد. در صورتیکه در بیوپسی جراحی، وجود سرطان تائید شود، برای برداشتن سلولهای سرطانزای باقیمانده در پستان و بررسی غدد لنفاوی، جراحی دیگری نیاز می باشد. بنابراین برای اینکه بیمار یک بار تحت عمل جراحی قرار گیرد بهتر است یک Core biopsy برای تشخیص سرطان انجام شود وبدنبال آن نوع جراحی سرطان توسط پزشک تعیین شود.

d)  Imaging biopsy ( بیوپسی همراه با تصویربرداری ): زمانیکه توده مشخصی قابل لمس نیست ولی در تصویررادیولوژی مانند ماموگرام یک وضعیت غیرطبیعی مشاهده می شود، این روش استفاده می گردد. در حین انجام این عمل سوزنی به منطقه مورد نظر با استفاده از ماموگرافی، سونوگرافی یا ام آرای رانده می شود. یک بیوپسی استریوتاکتیک با کمک ماموگرافی انجام می شود. یک گیره فلزی کوچک به منظور نشان دادن محل بیوپسی در پستان گذاشته می شود. چنانچه این نمونه حاوی بافتها سرطانی باشد، عمل جراحی دیگری ضرورت می یابد. لازم به ذکر است که بسته به میزان بافتی که برداشته می شود می توان از روشهای ً ً Acore needle biopsy, fine needle aspiration biopsy ً ً  یا در بیوپسی همراه با تصویربرداری استفاده کرد.

  در صورت تشخیص سرطان از نوع تهاجمی، انجام عمال جراحی به منظور برداشتن سلولهای سرطانی پستان و ارزیابی غدد لنفاوی ضروری است. هدف از انجام عمل، برداشتن همه بافتهای سرطانزا حتی حاشیه بافتها است. در صورتیکه در غدد لنفاوی علائمی از سرطان مشخص شود ً غدد لنفاوی مثبت ً سرطان پستان یا ً غدد مثبت ً نامیده می شوند. اگر این غدد لنفاوی هیچ علامتی از سرطان را نشان ندهند ً غدد لنفاوی منفی ً سرطان پستان یا ً غدد منفی ً نامیده می شوند.