تومور مارکرها يا نشانه های سرطانی

    مارکرهای سرطانی (نشانه های سرطانی) موادی هستند که می توانند از سلول سرطانی ترشح شوند یا نشانه هایی از پاسخ بدن به توده سلولهای سرطانی باشند، مانند سایتوکین ها، فاکتورهای رشد، پروتئین های تنظیم چرخه سلولی، آنزیم ها، متابولیت ها و آنکوپروتئین ها.

 بررسی جهش های ژنتیکی نیز می توانند به عنوان مارکرهای سرطانی مورد آنالیز قرارگیرند .تومورمارکرها به تعداد زیادی در بیماران دارای سرطان بافت یا سرطان خون مشاهده می شوند و میزان آنها در تومورهای خوش خیم  و یا در خون سالم کمتر می باشد . بعضی از تومورمارکرها خاص یک نوع سرطان می باشند در حالی که تومورمارکرهای دیگر در چندین نوع سرطان مشاهده می شوند. همچنین گاها این مارکرها در پاسخ به شرایط التهابی و بیماریزای مختلف غیر از سرطان نیز تولید می شوند. البته ذکر این نکته الزامی است که تومورمارکرها به خودی خود تشخیصی نیستند و تشخیص قطعی سرطان با دیدن نمونه بافت سرطانی در زیر میکروسکوپ توسط متخصص پاتولوژی صورت می گیرد.

اندازه گیری تومورمارکرها در چه مواردی کاربرد دارد :

1-غربالگری:

غربالگری یا Screening توسط تومورمارکرها به معنای جستجوی سرطان در افرادی است که علایمی از بیماری را ندارند. مثل اندازه گیری که PSA بهترین و دقیق ترین مارکر برای آدنوکارسینوم (سرطان)پروستات است .

2- كمك به تشخيص:

از تومورماركرها مي توان براي تائيد و كمك به تشخيص و همچنين تعیین  محل بافت درگير و تشخيص منشأ سرطان پخش شده در بدن كه منشأ اوليه آن معلوم نيست كمك گرفت . به عنوان مثال وجود ماركرCA-125  ماركر مربوط به تخمدان مي باشد .

3-تعيين مرحله (Stage) تومورو بررسی میزان انتشار و پیشترفت بیماری در سایر ارگانها:

در بيماران مبتلا به سرطان از ميزان بالا بودن تومورماركرها مي توان براي كمك به تعيين اين كه سرطان به چه ميزان به ساير بافت ها و اعضا گسترش يافته است، استفاده كرد.

4- بررسي عود و بازگشت بيماري :

يكي از پركاربردترين موارد استفاده از تومورماركرها در بررسي عود و بازگشت سرطان است به اين صورت كه سطح افزايش يافته ماركر در مرحله ابتدايي و كاهش سطح آن در حين درمان و افزايش مجدد آن پس از مدتي مي تواند مطرح كننده بازگشت بيماري باشد.

5-كنترل درمان:

معمولا كاهش يك ماركر در حين درمان بعد از افزايش سطح اوليه قبل از درمان مطرح كننده كارآمدي و موثر بودن درمان استفاده مي باشد.

6-كمك به درمان:

اغلب تومورماركرها مي توانند بيان كننده بهترين نوع درمان براي بيمار باشند. به عنوان مثال افراد با سرطان سينه كه از نظر ماركرHer2/neu  مثبت مي باشند ديده شده كه به درمان با هر هرسپتين پاسخ مي دهند.

7- بررسي تهاجم و پيش آگهي:

بعضي انواع سرطانها نسبت به بقيه سريعتر رشد كرده و منتشر مي شوند. حتي در يك نوع سرطان مثل سرطان سينه، بعضي نسبت به بقيه بيشتر رشد كرده و منتشر مي شوند يا ممكن است پاسخ كمتر يا بيشتري به درمانهاي خاص داشته باشند.

8- مكان­يابي تومور و هدايت عوامل درماني راديو اكتيو:

 هورمونهايي كه به عنوان تومور ماركر عمل مي كنند